گچساران 18

این شهرستان در جنوب باختری استان کهگیلویه و بویر احمد واقع گردیده و 683/4 کیلومتر مربع مساحت دارد و مرکز این شهرستان دوگنبدان می باشد . شهرستان گچساران متشکل از دو شهر به نامهای دوگنبدان و باشت است . و از دو بخش به نامهای مرکزی و باشت و نیز 6 دهستان تشکیل یافته است . گچساران در منطقه گرمسیر قشلاقی واقع شده است و دارای دو نوع آب و هوای معتدل و خشک در نیمه شرقی و گرمسیری خشک در نیمه غربی می باشد . رودخانه زهره مهمترین رود این شهرستان است که در جنوب شرقی دوگنبدان جاری است . شهرستان گچساران بدلیل وجود معادن نفت یکی از مهمترین مراکز استخراج و بهره برداری نفت کشور به شمار می رود , و دارای اهمیت و اعتبار ویژه ای است . مارین یکی از روستاهای زیبا و دیدنی شهرستان گچساران است . این روستا که در کیلومتری شمال شهرستان گچساران در مسیر راه دهدشت – گچساران قرار گرفته است و دارای آب و هوایی معتدل می باشد . این روستا دارای باغات فراوان و مزارع سرسبز است . و از ویژگی های روستای مارین معماری زیبا و چشم نواز آن است . که در نوع خود کم نظیر می باشد . منازل روستایی در یک شیب 60 درجه از بالای کوه سرازیر و تا ته دره که منتهی به باغات مرکبات است , ادامه دارد . از دیگر جاذبه های این شهرستان میتوان تنگ دیل , قلات گناوه , دشت گل و باعستان های مارین را نام برد .

منطقه نفت خیز گچساران

منطقه نفتخیز گچساران در سالهاى ١٣٠٢ و ١٣٠٣ هجرى شمسى مورد مطالعه قرار گرفت. در سال ١٣١٠ عملیات حفارى براى چندمین بار آغاز شد و پس از حفر چاههاى بسیار در لایه آسمارى میزان تولید نفت به ٢١ هزار بشکه در روز رسید. برنامه هاى حفارى تا قبل از ملى شدن صنعت نفت ادامه یافت و در این مدت به ١٦ حلقه چاه و ٦٠ هزار بشکه نفت در روز افزایش یافت. پس از ملى شدن صنعت نفت، شرکت اکتشاف و تولید نفت ایران در سالهاى ٣٦ و ١٣٣٥ عملیات حفارى را بار دیگر در این منطقه آغاز کرد. این برنامه نیز تا سال ١٣٤٥ ادامه داشت و تعداد چاههاى حفارى شده به ٤٦ حلقه افزایش یافت.
میدان نفتى گچساران در فاصله ٢٢٠ کیلومترى جنوب شرقى اهواز قرار گرفته و شامل سازندهاى شکاف دار کربناتى آسمارى و بنگستان بوده که در جهت عمومى شمال غربى، جنوب شرقى طاقدیس هاى میادین نفتى جنوب ایران واقع شده است. این میدان طاقدیسى بطول حدود ٧٠ کیلومتر و عرض ٦ تا ١٥ کیلومتر است. تولید عمده نفت از سازند آسمارى این میدان صورت مى گیرد که عمدتا از سنگهاى کربناتى تشکیل گردیده است. تولید از مخزن از سال ١٣١٨ با چاه شماره ١٣ آغاز گردید. حجم نفت در جاى مخزن در سال ١٣٥٦ بالغ بر ٣/٤٦ میلیارد بشکه تخمین زده شده است. تاریخچه تولید از مخزن بیانگر آن است که میزان تولید روزانه همواره افزایش داشته و در سال ١٣٥٥ به حداکثر میزان خود بالغ بر ١١٨٠ هزار بشکه در روز رسیده است. تزریق گاز در مخزن از سال ١٣٥٦ آغاز گردیده که هم اکنون نیز با میزان تزریق بیش از یکهزار میلیون فوت مکعب در روز از طریق ١٦ حلقه چاه تزریقى ادامه دارد.
شرکت بهره‌بردارى و گاز گچساران بر اساس سیاستها و برنامه‌هاى وزارت نفت مبنى بر ایجاد کیفیت و تحول در نحوه اداره فعالیتهاى مبتنى بر سیاست شکل گیرى بنگاههاى اقتصادى و بمنظور کارائى و اثر بخشى سازمانها و همچنین ایجاد بهره جوئى از فن آورى و آماده سازى بستر لازم براى مدیریت در جهت ارتقاى سطح کیفى و کمى صنعت نفت بعنوان یکى از شرکتهاى فرعى تابعه شرکت ملى مناطق نفت خیز در سال ١٣٧٨ تشکیل گردید.
این شرکت به لحاظ موقعیت ممتاز جغرافیائى و گستردگى آن در استانهاى کهگیلویه و بویر احمد، فارس، بوشهر، خوزستان و اصفهان از ویژگى خاصى برخوردار است و فعلا داراى توانائى تولید ٧٣٦ هزار بشکه در روز از میادین فعال گچساران ، بى بى حکمیه ، رگ سفید-٢ ،پازنان-٢ ، بینک‌،گلخاری‌، نرگسى، چلینگر، گرنگان، سباهمکان و سولابدر می‌باشد و همچنین مسئولیت توسعه و تولید از میادین نفتى تحت برنامه خویز، کیلورکریم، زاغه، رودک و چهاربیشه با ظرفیت مجاز تولید ١٧ هزار بشکه در روز را نیز بر عهده دارد. به طور کلى شرکت گچساران وسئولیت تولید صیانت شده از ١٦ میدان نفتى با استفاده از ٥٨٨ حلقه چاه ، ١٠ واحد بهره بردارى، ٣ کارخانه نمکزدائى ، ١٠ ایستگاه تقویت فشار و تزریق گاز ، ٣ کارخانه گاز و گاز مایع(دو کارخانه ١٢٠٠ و ١٣٠٠ در حال احداث) ، سیستم تولید و تزریق گازپازنان، سیستم گازآغار / دالان ، ٥ آزمایشگاه شمیائى و ٥ واحد آبرسانى را بر عهده دارد.
بزگترین میدان نفتى این شرکت، میدان گچساران می‌باشد که با ابعاد ٧٠ کیلومتر طول و ٦ تا ١٥ کیلومتر عرض یکى از بزرگترین مخازن کربناتى ایران می‌باشد. این مخزن طى سالهاى ١٣٠٢ و ١٣٠٣ هجرى شمسى مورد مطالعه قرار گرفت و پس از حفارى تعدادى چاه در سال ١٣١٦ با تولید از چاه شماره-٣ با میزان ٢٦ هزار بشکه در روز آغاز گردید. بر اساس مطالعات انجام شده بمنظور تثبیت فشار مبناى نفت بر روى ١٤٣ بار تزریق گاز در این مخزن با هدف رعایت نسبت تزریق ١٦٠٠ میلیون فوت مکعب به ازاى هر بشکه نفت تولیدى از سال ١٣٦٥ آغاز و هم اکنون به دلیل پائین بودن فشار مبناى نفت تزریق گاز در ١٦ حلقه چاه با نسبت حدود ٢٠٠٠ فوت مکعب گاز به ازاى هر بشکه نفت تولیدى ادامه دارد.
تولید نفت و گاز:
شرکت بهره‌بردارى نفت و گاز گچساران به لحاظ موقعیت ممتاز جغرافیایى و گستردگى آن در استانهاى کهکیلویه و بویر احمد، فارس، بوشهر، خوزستان و اصفهان از ویژگى خاصى برخوردار است این شرکت با توان تولیدى بیش از ٧٥٠ هزار بشکه در روز نفت از حدود ٣٢٠ حلقه چاه تولیدى یکى از شرکتهاى فرعى تابع شرکت ملى مناطق نفت
خیز جنوب بشمار مى رود. عمده چاههاى تحت مسئولیت این شرکت در مخازن نفتى گچساران، بی‌بی‌حکیمه، رگ سفید، پازنان، گلخارى، بینک، چلینگر، نرگسى، گرنگان، کیلورکریم، سولابدر، سیاهمکان، خویز، رودک، زاغه، چهاربیشه و کوه‌کاکى حفارى شده‌اند. از میان ١٠ حوزه نفتى در مدار تولید تحت مسئولیت این شرکت هم اکنون مخزن
گچساران با تولید روزانه ٥٠٠ هزار بشکه در روز بیشترین و مخزن سیاهمکان با تولید ٤ هزار بشکه در روز کمترین سهم تولیدى نفت را بعهده دارند.
تاسیسات و واحدهاى تابعه
این شرکت مسئولیت راهبرى ١٠ واحد بهره‌بردارى، ٣ واحد نمکزدائى، ١١ ایستگاه تقویت فشار، ٣ کارخانه گاز و گاز مایع (کارخانه هاى ١٢٠٠ و ١٣٠٠ در حال احداث مى باشند) منطقه تفکیک گاز پازنان، سیسستم گاز آغاردالان، ٩٠ مجموعه تفکیک سرچاهها، ٥ آزمایشگاه شیمیایى، ٥ کارخانه آبرسانى با ظرفیت حدودا ٣٢٥٠٠ متر مکعب در روز، قریب ٢٠٠ کیلومتر طول خط آبرسانى، ٦٠٠ کیلومتر طول خطوط انتقال و توزیع برق، ١٠ مولد برق اضطرارى به قدرت ٩ مگاوات، ١٠٥ دستگاه توربوالکتروپمپ مخصوص نفت خام، ٤١ دستگاه توربوکمپرسور و ٢٢ دستگاه الکتروکمپرسور و حدود ٣٣٧٣ کیلومتر خطوط لوله جریانى و انتقال نفت و گاز در اندازه‌هاى ٤ اینچ تا ٤٦ اینچ از اهم واحدها و تاسیسات این شرکت به شمار می‌رود. از کل نفت تولیدى مخازن شرکت، روزانه حدود ٥٠ هزار بشکه نفت به پالایشگاه شیراز ارسال شده و مابقى به پایانه صادراتى جزیره خارک ارسال می‌گردد. شرکت بهره‌بردارى نفت و گاز گچساران با مجموعه تاسیسات و واحدها تابعه و در در اختیار
داشتن ٣٢٢٧ نفر شاغل در بخشهاى عملیاتى و پشتیبانى، بیش از ٢٥ نفت خام کشور را تولیدنفت و گاز کارون مقام دوممجموع شرکتهاى تابع شرکت ملى مناطق نفت خیز جنوب دارا است. ذخائر عظیم گازى نیز در منطقه از موقعیت ممتازى برخوردار بوده و محل مناسبى براى ایجاد صنایع جانبى می‌باشد. تولید انباشتى از مخازن تحت مسئولیت این شرکت تا پایان سال ٧٨ برابر ٠٢٧٨/١٣ میلیارد بشکه نفت بوده که ١٦٣/٨ میلیارد بشکه آن متعلق به مخزن گچساران می‌باشد. حجم نفت در جاى اولیه ١٠٤٦١٦ میلیون بشکه از مجموع ٤١ میدان در مدار تولید، برنامه شده و برنامه نشده بود که با ١٩٣٨٤ میلیون بشکه بازیافت اولیه مورد انتظار، تولید مجاز تا یک میلیون و هفت هزار بشکه در روز را امکان پذیر مى سازد. تزریق گاز در مخازن گچساران وبی‌بی‌حکیمه بطور متوسط روزانه ٥١١١ میلیون فوت مکعب صورت می‌پذیرد که حدودا ١١١٥ میلیون فوت مکعب آن از طریق گاز همراه مخازن فوق و ٨٣٠ میلیون فوت مکعب آن از مخزن پازنان تامین مى گردد.

سایر پروژه هاى دردست اجرا در بخش نفت و گاز
١- تسهیلات اولیه بهره بردارى از حوزه نفتى گلخارى
٢- تزریق گازبینک از منشأ گازهاى همراه بینک، گلخارى و پارس
٣- تسهیلات بهره بردارى از میدان نفتى نرگسى
٤- تسهیلات بهره بردارى از میدان نفتى کیلورکریم
٥- توسعه شبکه تزریق گاز گچساران
٦- طرح توسعه تسهیلات جدید بهره بردارى
٧- احداث واحد گاز و گاز مایع ١٣٠٠ بى بى حکیمه
٨- احداث واحد شیرین سازى بازیافت گوگرد و کارخانه گاز و گاز مایع ٢٠٠
٩- احداث ایستگاه تقویت فشار ضعیف و قوى گاز بینک
١٠- پروژه هاى جمع آورى گازهاى همراه نفت
١١- پروژه هاى بزرگ خدماتى، پشتیبانى و رفاهى (خانه سازى، توسعه بیمارستانها، آموزشى، راهسازى و تدارکات)
١٢- بهینه سازى واحدها و استاندارد نمودن آنها
١٣- طرحهاى والفجر در راستاى افزایش تولید
١٤- برداشت از مخازن جدید مثل کیلورکریم، سیاهمکان و...
١٥- پروژه هاى آبرسانى

اهداف و نوع پروژه هاى انجام شده و دردست اقدام:
١- تسهیلات اولیه بهره بردارى از حوزه نفتى گلخارى
٢- تزریق گازبینک از منشأ گازهاى همراه بینک، گلخارى و پارس
٣- تسهیلات بهره بردارى از میدان نفتى نرگسى
٤- تسهیلات بهره بردارى از میدان نفتى کیلورکریم
٥- توسعه شبکه تزریق گاز گچساران
٦- طرح توسعه تسهیلات جدید بهره بردارى
٧- احداث واحد گاز و گاز مایع ١٣٠٠ بى بى حکیمه
٨- احداث واحد شیرین سازى بازیافت گوگرد و کارخانه گاز و گاز مایع ٢٠٠
٩- احداث ایستگاه تقویت فشار ضعیف و قوى گاز بینک
١٠- پروژه هاى جمع آورى گازهاى همراه نفت
١١- پروژه هاى بزرگ خدماتى، پشتیبانى و رفاهى (خانه سازى، توسعه بیمارستانها، آموزشى، راهسازى و تدارکات)
١٢- بهینه سازى واحدها و استاندارد نمودن آنها
١٣- طرحهاى والفجر در راستاى افزایش تولید
١٤- برداشت از مخازن جدید مثل کیلورکریم، سیاهمکان و...
١٥- پروژه هاى آبرسانى

توان و قابلیت ها:
وجود منابع عظیم نفت، بطوریکه بیش از ٢٥ درصد نفت تولیدى کشور در این منطقه میباشد.
٢- وجود خطوط اصلى صادرات نفت و تلمبه خانه بزرگ گوره.
٣- تاسیسات نفتى و گاز نظیر کارخانه هاى بهره بردارى، نمکزدایى، ایستگاههاى تقویت و تزریق گاز، کارخانه گاز و گاز مایع، خط لوله "٤٢ سراسرى انتقال گاز آغاردالان.
٤- وجود منابع عظیم گاز
٥- وجود منابع عظیم سنگ فسفات که بر اساس مطالعات انجام شده تنها در معدن فسفات کوه لار واقع در ٥٠ کیلومترى شمال شهرستان گچساران حدود ٣٨٠ میلیون تن مواد تخمین زده میشود. این معدن از نظر اقتصادى بسیار حائز اهمیت بوده و بعنوان یک ماده اولیه در صنعت پتروشیمى براى تولید کود فسفات بکار میرود.
٦- امکانات ترانزیتى براى عبور نفت و گاز از منطقه

آثار تاریخی:

گنبد لیشترو کاروانسرای خان عوض بنای دیگری با گنبد پلکانی و مقرنس کاری درون و زیر گنبد است که از زیباترین بناهای تاریخی شهرستان گچساران محسوب می‌شود.

برخی این گنبد را متعلق به دوران سلجوقی می‌دانند اما گمان می‌رود که قدمت این اثر مربوط قرن سوم هجری همزمان با دوره صفاریان باشد زیرا نمونه‌های دیگری از این گنبد در نواحی جنوبی ایران وجود دارد که صحت این ادعا را مورد تایید قرار می‌دهد.

دربخش شمالی دشت لیشتر سدی با ملاط ساروج و سنگ ساخته شده است که درفصل بارندگی آب را انبار کرده و در مواقع ضروری مورد استفاده کشاورزان منطقه قرار می‌گرفته است.

آثار دیگری همچون کاروانسرای "خان عوض" حکایت از رونق تجارت در این منطقه دارد .

کوشک گودنگون در ‪ ۱۰‬کیلومتری شرق دوگنبدان قرار دارد و دارای اضلاعی مربع شکل به طول ‪ ۲۰‬متر می‌باشد دیواره‌های اصلی کوشک گودنگون باسنگ و گچ ساخته شده است و بافاصله کمی از دیوار اصلی که دست کم ارتفاع ان به ‪ ۴/۵‬تا پنج متر می‌رسد.

دیواره حجره‌ها در بخش میانی این کوشک حیاطی واقع شده است که اطراف آن را حجره‌های مسکونی فرا گرفته است که همانند دیوار اصلی کار حفاظت از کوشک را بر عهده دارد .

کوشک گودنگون دارای قدمت تاریخی زیادی است و قدمت آن حداقل به دوران صفویه می‌رسد.

کوشک‌ها اغلب از طرف پادشاهان به سرداران نظامی واگذار می‌شد. وجود کوشک‌ها دلیل دیگری بر رونق و آبادی این منطقه در آن زمان می‌باشد.

در فاصله ‪ ۱۰‬کیلومتری شهر دوگنبدان و در نزدیکی روستای تلخاب شیرین در میانه دهانه تنگ نه چندان وسیع ملغان شهر تاریخی ملگان آرمیده است .

این شهر که اکنون ویرانه‌های آن به وسعت ‪ ۱۰‬هکتار باقی است در مسیر تیسفون بر سر راه دو شهر تاریخی نوبندگان و ارجان قرار گرفته بود.

ابوعبدالله محمدبن احمد مقدسی از جغرافی نویسان قرن چهارم هجری قمری در کتاب "احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم" در مورد این شهر مطالبی بیان کرده است ولی آن را قریه یا روستا نامیده است اما دراوایل قرن ششم هجری قمری در فارسنامه از شهر کوچکی بنام ملگان یاملغان که امروزه ان را تنگ ملعون می نامند اشاره شده است و درمورد هوای آن گفته شده است که این شهر دارای هوایی گرمسیری است و آب روانی دارد .

قلعه شهر ملگان چنان مستحکم بوده است که حمدالله مستوفی جغرافی نویس قرن ششم درباره ان گفته است که آن قلعه را با یک مرد می‌توان در برابر سپاهیان زیادی حفظ کرد.

آثار جاده سنگ فرشی که در نزدیکی روستای خان احمد بدست آمده است و همچنین آثار به جامانده از یک شهر تاریخی دیگر در نزدیکی پاسگاه منطقه امامزاده جعفر و همچنین از آثار بجامانده از شهری که در متون تاریخی به نام " باشت قوطا" یا" باشت کتا" از آن یاد شده است نشان‌دهنده این مسیر مهم تجاری است که علاوه براهمیت سوق الجیشی از اهمیت اقتصادی آن حکایت می‌کند.

مدیرکل میراث فرهنگی وگردشگری استان کهگیلویه وبویراحمد گفت ‪ ۴۶۰‬اثر باستانی در این استان تاکنون مورد شناسایی قرار گرفته است که از این تعداد ‪ ۲۱۰‬اثر جزو آثار ملی به ثبت رسیده است .

مهندس جمشید معینی افزود: ‪ ۱۶‬اثر مهم تاریخی که شامل بافت تاریخی دیل ، گنبد لیشتر و قلعه ضرغام آباد، قلعه دختر، پل دختر،قلعه شامبرکان ،قلعه آرو و قلعه بریم ،ارک محمدخان و چهارطاقی خیرآباد می‌باشد در مهرماه امسال برای جلوگیری از ساخت وساز درمحدوده مکانهای ذکر شده نقشه برداری و تعیین حریم شدند.

وی افزود: محوطه تنگ سروک با ‪ ۱۴‬استوان (گوردخمه) دوره ایلمایی در شهرستان کهگیلویه وهمچنین قبرستان تاریخی دیل به وسعت ‪ ۱۰‬هکتار باقدمت ‪ ۳۰۰‬سال به وسیله کارشناسان باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی استان در شهرستان گچساران در سال جاری شناسایی شد .

مدیرکل میراث فرهنگی استان کهگیلویه وبویراحمد گفت: خنگ بنار،محوطه پشه کان یک و دو در سه کیلومتری شرق دوگنبدان ، دژکل دوغ فروش که به قلعه‌های اسماعیلیه شباهت دارد و محوطه کل دوغ فروش به وسعت پنج تا ‪ ۶‬هکتار،غارچال امیرخانی در منطقه گنجگون علیا،غارچال کلات درروستای دلی اولاد علی مومن ،محوطه آبگرد و محوطه زنگوا در شهرستان دنا هم شناسایی شده اند.

کارشناس ارشد سازمان میراث فرهنگی گفت: آشنا نبودن مردم با ارزش آثار تاریخی و فرهنگی دلیل اصلی تخریب این گونه آثار به وسیله زارعین و روستاییان است.

محمد کاظم رحمانی افزود: آثار تاریخی به جا مانده در کهگیلویه وبویر احمد از دوره نوسنگی تا دوره اسلامی است و از این نظر این استان در ردیف استانهای تاریخی کشور قرار دارد.

یکی دیگر از کارشناسان سازمان میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد گفت:
این استان اثار باارزش باستانی و تاریخی در دوره‌های مختلف تاریخی را دارد و باید نسبت به حفظ و نگهداری ان اقدام شود.

علی شریفی افزود: آثار بجا مانده حکایت از پیشینه طولانی این منطقه دارد و باید با مرمت این اثار از تخریت ان جلوگیری کرد.

وی اظهار داشت: بقایای بجامانده تاریخی در شهر گچساران حکایت از وضعیت مناسب تاریخی ،تجاری دراین شهر دارد.

شریفی گفت: ‪ ۷۰‬اثر تاریخی در گچساران شناخته شده که بسیاری از این آثار نیاز به مرمت و بازسازی دارد.

وی با اشاره به نقش آثار تاریخی در جذب گردشگران و معرفی فرهنگ این استان بر لزوم توجه مسوولان در اختصاص اعتبارات مناسب به این اثار از محل فصول مختلف تاکید کرد.

گچساران، غنی اما همچنان محروم!

* ۲۹‎/۴ درصد نرخ بیکاری، کمبود مراکز فرهنگی نظیر سینما، سالن تئاتر، بوستانهای شهری، گسیختگی عوامل تشکیل دهنده تولید صنعتی، فقدان اعتبارات و تسهیلات اعطایی در بخش تولید و نبود انبارهای مناسب برای نگهداری کالا از جمله عمده ترین مشکلات و تنگناهایی است که ورزیده ترین کارشناسان برنامه ریزی همه ساله درباره گچساران ۱۴۰هزارنفری اعلام می کنند.

در حالی که این روزها دل شکسته و معذب از دیدن چهره های غمزده پیرمردان، زنان وطفلکان آواره افغان شرم زده از اینکه نمی توانیم برای آنها کاری کنیم در تلویزیون بوده و هستیم، صدای ضجه بیوه زنان گچسارانی با چهره ای رنجور، پیرمردان خسته از بی مهریها و سختیهای روزگار وجوانان نجیب ولی سرگردان این شهرستان را از لابه لای برنامه های خسته کننده سیمای صبح جمعه تلویزیون یاسوج دیدیم که با گریه خطاب به شهرداری، شرکت گاز و سایر سازمانهای خدمات رسانی شهری اظهار می داشتند: «مگر ما ایرانی و مسلمان نیستیم، چه گناهی کرده ایم که نفت و گاز و دارایی هایمان را به کشورهای خارجی صادر می کنید اماخودمان در کنار ذخایر و شاه لوله های نفت و گاز باید گالن ها و سیلندرهای گاز را بغلتانیم و موادسوختی تهیه کنیم و اینکه چرا شرکت گاز و شهرداری برخی خیابانهای شهر را مدت ۳۰ماه است که برای انشعاب گاز کنده اند اما گازرسانی که نکرده اند هیچ! بر اثر تخریب خیابانها و روان شدن فاضلاب های خانگی در خیابانهای خاک شده بیماریهای عفونی را دامنگیر خانواده ها نموده اند؟
این گزارش اجمالی، گچساران* را که دارای ۱۵۷حلقه چاه نفت بهره برداری شده، ۹حلقه در حال بهره برداری، ۴واحد تقویت فشار گاز ضعیف و قوی و ۶واحد نمک زدایی در میدانهای نفت و گاز است به قضاوت نشسته و چاره اندیشی درباره نارساییهای گچساران و نقش آن در رفاه مردم کهگیلویه و بویراحمد را به «مسؤولین» حواله می دهد. قریب بیش از ۵۰سال است که فعالیتهای صنعت نفت در گچساران شروع شده و یک چهارم نفت ایران از چاههای حوزه این منطقه استخراج می شود. بطوری که گچساران پس از حوضه های نفتی خوزستان دومین تولیدکننده نفت ایران است. تأسیسات گازی NGL-1300 و NGL-1200 که تولیدکننده گاز مایع و تأمین کننده موادمصرفی کارخانه پتروشیمی هستند در این شهرستان مستقرند. موقعیت ترانزیتی، نزدیکی به بنادر خلیج فارس، وجود معادن فسفات کوه لار با ذخیره ۸۱میلیون تن، معادن گچ و... مهمترین پتانسیل های این شهرستانند که مایه رشک و غبطه دیگر شهرهای ایران به گچساران شده اند!
...بد نیست بدانید طبق آمار منتشره توسط دفتر امور انرژی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در سال۷۸ میزان تولید نفت خام در گچساران ۱۱‎/۷ میلیارد بشکه بوده که در این سال درآمد حاصل از صادرات نفت کشور ۱۵۲۰۰میلیون دلار بود و ۶۸۴۰میلیون دلار آن سهم گچساران بود و در تأمین درآمدهای ارزی میزان ۲‎/۲میلیون بشکه در روز صادرات نفت خام بودکه یک میلیون بشکه آن یعنی قریب به ۴۵درصد صادرات روزانه نفت کشور باز هم از این شهرستان صورت گرفت.
... و اما خوب است بدانید وجود ۲۹‎/۴درصد نرخ بیکاری، ۳۳% خیابانهای خاکی در گچساران و ۴۳% در باشت، کمبود مراکز فرهنگی نظیر سینما، سالن تئاتر، بوستانهای شهری، کاهش شبکه فاضلاب شهری از ۲۰۰کیلومتر به ۵کیلومتر و در نتیجه آلودگی محیط زیست بر اثر نبود فاضلاب شهری و تأسیسات نفت و گاز، ضعف بنیه مالی بخش خصوصی، عدم گرایش به بالا بودن هزینه های تولید، گسیختگی عوامل تشکیل دهنده تولید صنعتی، پایین بودن مهارت فنی و تکنولوژی باوجود صنعت نفت، کمبود اعتبارات و تسهیلات اعطایی در بخش تولید، کشاورزی سنتی که بهره وری چندانی ندارد، نبود صنایع و کارگاههای صنعتی، تأسیسات فنی، نبود انبارهای مناسب برای نگهداری کالا، کمبود امکانات آموزشی و... عمده ترین مشکلات و تنگناهایی است که ورزیده ترین کارشناسان برنامه ریزی همه ساله درباره گچساران ۱۴۰هزارنفری اعلام می کنند!
هر چند به دلیل وجود شرکت نفت تأسیسات اداری ـ خدماتی نظیر، خانه های سازمانی، مهمانسرا، مجتمع ورزشی، استخر، بازارچه، کودک سرا، فرودگاه اختصاصی و... در گچساران احداث شده اند اما آگاهان می دانند که گچساران امروزی از دوبخش کاملاً متمایز شرکت نفتی مدرن و غیر شرکت نفتی سنتی تشکیل شده و هر بخش از دیگری در رنج است در حقیقت بخش غیرشرکت نفتی سرویس دهنده خدمات به شهرستان و کارکنان بخش نفت می باشد ولی کلیه امور کارکنان نفت و فرزندانشان به صورت مستقل و فعالیتهای فوق برنامه طی می شود. شاید دیگر خاصیت شرکت نفت ایجاد اشتغال قلمداد شود لیکن ایجاد اشتغال برای افرادی در رده های پایین نظیر نگهبانی، رانندگی، کارهای ساختمانی، کارگر ساده، کار اداری و دفتری بوده که این پدیده ساختار دوگانه ای در روابط اجتماعی ایجاد کرده و از طرفی فرزندان استان و گچساران پس از فراغت از تحصیل جایی برای اشتغال در شهر صنعتی خودشان نمی یابند.
با دیدن این وضعیت با تحیر باید پرسید: آیا انصاف است مردم گچساران از گاز مصرفی که در اراضی زراعتی آنها کشف واستخراج شده در فصول مختلف سال بی بهره باشند و گاز ترش هم به رویشان قطع شده باشد؟ آیا اساساً وجود حمال نفت و گاز در شهر گچساران شرم آور نیست؟ آیا توسعه و بهره برداری از منابع نفتی باید دریک سیکل بسته اکتشاف، استخراج و «انتقال» صورت گیرد و هیچ گونه مزیتی برای مردم این شهرستان نداشته باشد؟ آیا دومین تولیدکننده نفت و گاز کشور مستحق احداث پالایشگاه برای فرآورده های نفت و گاز و سایر صنایع پایین دستی برای اشتغال نیست؟ و آیا به دلیل فقدان صنایع جنبی وابسته به نفت و گاز رابطه صنعت نفت با تولید برای همیشه منقطع است و فقط به صورت خدماتی در فعالیتهای روزمره مردم مؤثر خواهد بود و بس؟ آیا مصوبه هیأت دولت که دو در هزار عوارض نفت و گاز را به مناطق نفت و گازخیز اختصاص داده اجرا می شود و سهم بر بادرفته گچساران و کهگیلویه و بویراحمد چه خواهد شد؟ آیا انصاف است دومین تولیدکننده نفت و گاز کشور درسال۲۰۰۱ هنوز گاز نداشته باشد اما ناگهان شعار احداث مجتمع پتروشیمی در آن طنین انداز شود و به یکباره فراموش گردد و آیا مسؤولان صنعت نفت چهره های چروکیده و صدای ضجه بیوه زنان و پیرمردان و جوانان گچسارانی را از تلویزیون دیده اند که سالهاست شاهد استخراج دارایی هایشان هستند اما خود در حسرت گاز ترش می سوزند و می سازند؟ و آیا... و آیا....
و آیا این گزارش تأثیر یا نتیجه عملی خواهد داشت؟
کهگیلویه و بویر احمد ـ اسماعیل هاشمی
* از مناطق نفت خیز استان کهگیلویه و بویراحمد به مرکزیت شهر گچساران

نوشته های دیگران()

لیست کل یادداشت های این وبلاگ

بخش های گچساران 18
گچساران 18